Fundacja Piękniejszego Świata Realizując Program Ocalić Przeszłość ma na celu uchronienie obiektów i miejsc zabytkowych znajdujących się na terenie Skłudzewa.
W 1989 roku w okresie przejmowania opieki nad pałacem w Skłudzewie i terenami wokół niego, priorytetem zarządu Fundacji było jak najszybsze zabezpieczenie pałacu przed dalszą dewastacją, aby w podczas kolejnych prac konserwatorskich i renowacyjnych móc się skupić na regularnym likwidowaniu powstałych na przestrzeni lat zniszczeń, a nie zmagać się z tymi nowo powstającymi.
Postępujące niszczenie dworu poprzez regularne rozkradanie dobytku, brak ochrony konserwatorskiej, podzielenie pałacu na kwatery zamieszkane przez kilka rodzin, utworzenie w centralnej sali miejsca spotkań i zabaw okolicznej ludności i inne działania mieszkańców i użytkowników obiektu do 1989r., doprowadziło do znacznego zdewastowania zabytku.
W sierpniu 1989 roku Fundacja zleciła architekt inżynier Barbarze Padarewskiej sporządzenie inwentaryzacji pałacu z wyszczególnieniem wszystkich zmian w obiekcie zastosowanych przez ówczesnych lokatorów.
Od tego momentu Fundacja, z pomocą zakładów pracy i wolontariuszy, systematycznie prowadzi działania przywracające pałacowi pierwotny wygląd. Między innymi remontowane są sale, konserwowane elementy
architektoniczne, wymieniana instalacja elektryczna. Szczegółowy opis prowadzonych prac remontowo – adaptacyjnych znajduje się w archiwum Fundacji.
W pierwszych latach działalności między innymi usunięto z pomieszczeń pałacu sklepu z zapleczem. Aby sklep mógł zostać przeniesiony Fundacja musiała wyremontować inne pomieszczenie dla nowego sklepu usytuowanego w centrum wsi. Konieczne było zlikwidowanie dobudowanych ścianek działowych w piwnicach dworu, dzielących pomieszczenia na małe kwatery. Skute zostały zmurszałe tynki trzymające wilgoć. Oczyszczono z gruzu i rupieci piwnice. Wykonanie tych prac umożliwiło zaadaptowanie piwnic na galerię. Wszystkie regularne bieżące remonty z uwzględnieniem branży elektrycznej, budowlanej i hydraulicznej były i są nadal prowadzone pod nadzorem konserwatorskim zgodnie z projektem technicznym. Prowadzona jest stała konserwacja i polepszanie estetyki pomieszczeń poprzez malowanie pracowni, klatek schodowych, pomieszczeń piwnic: między innymi sali kominkowej, sali ceramiki i korytarzy. W latach 1989-1995 udrożniono i naprawiono kominy, zainstalowano instalację centralnego ogrzewania, wymieniono i naprawiono instalację elektryczną oraz wodno – kanalizacyjną, zamontowano instalację kanalizacyjną. Odrestaurowana została stolarka drzwiowa wewnątrz pałacu. Wymieniona została większość okien i wszystkie drzwi zewnętrzne. Stara stolarka okienna została zakonserwowana. Zlikwidowano napowietrzną linię elektryczną doprowadzającą prąd do pałacu, a także zamontowano oświetlenie parkowe dookoła sadu przed pałacem.
Szczegółowy opis wykonanych prac remontowo – adaptacyjnych znajduje się w sprawozdaniu z lat 1989-1995.
Pan Leszek Warmbier tymi słowami podsumowuje cel prowadzonych w pałacu remontów:
Chcemy przywrócić temu obiektowi wartość artystyczną, historyczną i dekoracyjną
Sale we wschodnim skrzydle pałacu zostały zaadaptowane na pracownie zaraz po wyprowadzeniu sklepu. W zachodnim skrzydle do roku 2003 mieściła się szkoła podstawowa i dwupokojowe mieszkanie nauczycielskie. Po
zlikwidowaniu szkoły i mieszkania nauczycielskiego w tych pomieszczeniach również utworzono pracownie z kolekcją prac artystów profesjonalnych przyjeżdżających na plenery do Skłudzewa, jak i z pracami dzieci.
W centralnej sali,, została utworzona kaplica. W kaplicy wycyklinowano i polakierowano podłogę, skuto stare tynki i położono nowe. Odczyszczony został drewniany sufit i krokwie z dekoracyjnymi podporami. Zlikwidowano dostawione po II wojnie światowej piece kaflowe. Odkryto zamurowane przejście do skrzydła zachodniego, udrożniono je i wstawiono drzwi.
Zlikwidowana została stara, nieprofesjonalnie wykonana instalacja elektryczna i zastąpiona została nową, niestwarzającą zagrożenia pożarem. W kaplicy powieszono pięć zabytkowych mosiężnych żyrandoli, które również wymagały odrestaurowania. Na ścianach zawisło czternaście ikon – stacji drogi krzyżowej
wykonanych przez Irinę Bołdinę – Styczeń, a w części ołtarzowej powieszono
jeszcze sześć ikon również tej autorki. Cały czas powstają nowe ikony i rzeźby, które później wzbogacą wnętrze kaplicy. Sale w części wschodniej również wymagały dużego wkładu pracy w przywrócenie im ich naturalnej postaci. Konieczne było wybicie cegieł w zablendowanych oknach od strony północnej i wschodniej i wstawienie
stolarki okiennej. Wymieniono zgniłe i połamane deski w podłodze i zastąpiono je ceramicznymi kaflami. Doprowadzone zostały rury z bieżącą wodą i utworzono pion kanalizacyjny. Stare zmurszałe i odpadające tynki zostały zastąpione nowym. Sale wymalowano na biało. Instalacja elektryczna w tej części pałacu nadawała się jeszcze do dalszego użycia i jest nadal wykorzystywana po wprowadzeniu koniecznych napraw. Projekt całkowitej wymiany instalacji elektrycznej jest aktualnie intensywnie realizowany. W zachodnim skrzydle również wymieniono wszystkie okna, skuto tynki i położono nowe, podłoga została odczyszczona i pomalowana na brązowo – w najbliższej przyszłości będzie cyklinowana i polakierowana. Została całkowicie wyrzucona stara instalacja elektryczna i zastąpiono ją nowymi profesjonalnymi i bezpiecznymi wiązkami podłączonymi do nowoczesnych rozdzielni. Zlikwidowano nielegalne i stwarzające zagrożenie pożarem przyłącza do linii wysokiego napięcia, które powstały na przestrzeni lat do 1989 roku. Cały obiekt został podłączony bezpośrednio pod jeden licznik prądu, co znacznie uprościło modernizacje całej instalacji. Zlikwidowano nieestetyczne stare piony kanalizacyjne i wodociągowe i utworzono nowe. Powstały łazienki i toalety, kuchnia dla grup przyjeżdżających na warsztaty do Fundacji. Rozbite zostały drewniane ścianki działowe oddzielające korytarz od części mieszkania nauczycielskiego. Sala „stiukowa” z dekoracyjnym plafonem została ubogacona o stylowy mosiężny żyrandol i stała się reprezentacyjnym pomieszczeniem, w którym są przyjmowani goście przyjeżdżający na wielodniowe plenery, a także grupy dzieci uczestniczące w warsztatach plastycznych.
Zamontowanie rozbudowanej sieci instalacji centralnego ogrzewania było konieczne w celu osuszenia od lat nieogrzewanych murów dworu. Dzięki temu już wyremontowane pomieszczenia nie wymagają ciągłych renowacji.
Cały czas na bieżąco są prowadzone dalsze prace remontowo – budowlano – adaptacyjne we dworze. W najbliższej przyszłości planowana jest renowacja więźby dachowej i wymiana blaszanego dachu na ceramiczny.
W piwnicach powstały pracownie, galeria rzeźby, ceramiki z piecem do wypalania gliny i witrażownictwa.
Odtworzona została też uroda innych obiektów zabytkowych leżących w obrębie ochrony konserwatorskiej. Nowe przeznaczenie i wygląd otrzymała altana parkowa, dawniej WC. Park znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie dworu został zinwentaryzowany przez Jolantę Chrostowską w 1996 roku. Inwentaryzacja zawiera opis wykonywanych prac porządkowych w najbliższym otoczeniu pałacu. Między innymi zostały rozebrane przybudówki pełniące funkcję garaży, składów drewna czy kurnika. Przybudówki były wykorzystywane przez
ówczesnych mieszkańców pałacu. Zlikwidowano warzywnik mieszczący się przy południowej – reprezentacyjnej
ścianie dworu, nieestetyczne płoty i elementy typowe dla gospodarstw rolnych. W chwili przejmowania opieki nad dworem przez Fundację w sadzie przed budynkiem znajdowało się improwizowane boisko sportowe połączone
z improwizowanym placem zabaw. Elementy takie jak piaskownica, trzepak, domek z drewna czy rozpadająca się huśtawka musiały zostać zlikwidowane. Fundacja utworzyła plac zabaw dla dzieci w innym stosownym miejscu.
Zlikwidowano żywopłoty odgradzające dostęp do całego ogrodu. Część drzew owocowych wycięto i zastąpiono je szlachetnymi gatunkami drzew.
Wszystkie wyżej wymienione działania służą podkreśleniu walorów dworu i wzbogaceniu jego otoczenia.
Kolejnym elementem Programu Ocalić przeszłość było zlecenie przeprowadzenia kwerendy źródłowej doktor Krystynie Kalinowskiej, celem opracowania rysu historycznego Skłudzewa od czasów najdawniejszych.
Architekt Barbara Waźbińska 1990 roku opracowała wstępny projekt koncepcyjny, a docelowy projekt techniczny wykonał architekt Henryk Pawłowski.
Decyzją z dnia 4 sierpnia 1991 roku Państwowa Służba Ochrony Zabytków Oddział w Toruniu, na wniosek Fundacji Piękniejszego Świata, wpisała do rejestru zabytków (byłego) województwa toruńskiego pod numerem 613 zespół dworsko – parkowy w Skłudzewie. Uzasadniła to następująco: zespół położony po północnej stronie drogi biegnącej od szosy Zławieś Wielka – Rzęczkowo, usytuowany na wysokiej skarpie – krawędzi pradoliny Wisły. Założony w połowie XIX wieku na zrębach wcześniejszego osadnictwa. Składa się z dworu, budynków gospodarczych i ponad 4 ha parku. I dalej (…) zespół należy do cenniejszych założeń dworskich w województwie, posiada bogata historię sięgającą czasów średniowiecznych (opodal grodzisko średniowieczne). Wyróżnia sie wysokimi walorami krajobrazowymi. Powiązanie widokowe z pradoliną Wisły pozwala na penetrację widokową na odległość wielu kilometrów.
Wpis do rejestru zabytków pozwolił na to, że część kosztów za remontowaną stolarkę pokryto ze środków wojewódzkiego konserwatora. W ramach remontów odtwarzano wartościowe elementy architektoniczne we wnętrzach: drewniane stropy z dekoracyjnymi kroksztynami, drzwi i okna. Staraniem Fundacji przeprowadzone zostały w 1991 roku na późnośredniowiecznym grodzisku w Skłudzewie badania archeologiczne. Badania wykopaliskowe wraz z opracowaniem dokumentacji przeprowadziła ekspedycja Instytutu Archeologii i Etnografii UMK w Toruniu w okresie od 1 października 1991 do 14 stycznia 1992. Badaniami kierował profesor Andrzej
Kola wraz z grupą studentów archeologii UMK. Realizacja badań była możliwa dzięki finansowemu wsparciu Toruńskiej Geofizyki. W opracowaniu badań profesor Kola podał między innymi:(…) w mocno
zniszczonych nawarstwieniach wystąpiły dość licznie zabytki ruchome z okresu funkcjonowania grodu, na wyróżnienie zasługuje tu kilkaset ułamków naczyń ceramicznych, liczne zabytki żelazne, w tym noże, fragment kolczugi, groty bełtów do kuszy, dwie cylindryczne kłódki i siekiera, skoble, gwoździe, fragment grotu włóczni, sprzączka do pasa oraz kości zwierzęce. W zakończeniu sprawozdania autor zasugerował, że celowym byłoby wzniesienie na stożku grodziska rekonstrukcji tej siedziby rycerskiej, która w postaci drewnianej wieży i drewnianego mostu prowadzącego do wnętrza grodu byłaby dodatkową atrakcją dla osób odwiedzających czy też
spędzających twórczy czas w Skłudzewie. Część folwarczną zamieniono na dom z pokojami gościnnymi i zapleczem socjalnym, stodoła zmieniła funkcję stając się salą kominkową i salą
wystawienniczą, stajnię zaadaptowano na salę klubową i magazyn materiałowy z kotłownią. Bez tych obiektów Fundacja nie mogłaby realizować edukacji plastycznej w takim zakresie i z tak licznie przybywającymi do Skłudzewa grupami dzieci, młodzieży, dorosłych . Obiekty te pełnią też funkcję ochronną dla zespołu – pałacowo parkowego, ponieważ to w ich otoczeniu zgromadzone i przechowywane są wszystkie ciężkie i brudzące materiały plastyczne. Tam też wykonywane są wszystkie prace obróbkowe podczas plenerów profesjonalistów, aby zabytkowy teren przypałacowy był reprezentacyjny, zawsze czysty, zadbany i gotowy na przyjazd gości.
